گیربکس های CVT یا سیستم انتقال قدرت متغیر (Continuously Variable Transmission) نوعی گیربکس خودکار است که می‌تواند از طریق یک دامنه پیوسته از نسبت های دنده تغییر کند.
امروزه، گیربکس های CVT در بسیاری از خودرو های تولیدی جهان به کار گرفته می شود و به خاطر عملکرد بهینه و مطلوب آن ها در تولید انواع خودرو ها محبوبیت دارد.
از ویژگی های برجسته گیربکس CVT به نسبت بقیه گیربکس های موجود می توان به توانایی تغییر دنده ها بر اساس سرعت متغیر در هر لحظه اشاره کرد که این امر آن را از دیگر گیربکس های سنتی متمایز می کند. در ادامه، با نگاهی کوتاه به تاریخچه CVT، به بررسی دقیق تر این نوع گیربکس پرداخته و تفاوت های آن با سایر گیربکس ها را بیان می کنیم.
ساختار CVT با سایر مدل های گیربکس که تعداد محدودی نسبت دنده در مراحل ثابت ارائه می دهند، متفاوت است. انعطاف پذیری CVT با کنترل مناسب ممکن است اجازه دهد تا موتور در یک سرعت زاویه ای ثابت کار کند در حالی که خودرو با سرعت های متغیر حرکت می کند.
جالب است بدانید این نوع جعبه دنده تنها در خودرو ها کاربرد ندارد و یکی از کاربرد های آن، استفاده در اسکوتر هاست که بسیاری از آن ها را در خیابان های ایران می بینید. برای مثال مدل های این اسکوتر ها می توان به هوندا کلیک، ADV، PCX، یاماها NMAX و Xmax و ... اشاره کرد.
تاریخچه جعبه دنده های CVT
در اواخر دهه 80 میلادی، سوبارو با معرفی مدل جاستی (Justy) اولین خودرو مجهز به فناوری گیربکس متغیر پیوسته (CVT) را معرفی کرد. بسیاری از مورخان خودرو معتقدند، CVT ها خیلی قبل تر از مدل جاستی در دسترس بودند، مانند خودروی بریتانیایی کلاینو در سال 1923 یا مدل DAF 600 در سال 1958. حتی اگر این موارد را به عنوان نمونه های اولیه این تکنولوژی بپذیریم، این فناوری در آن زمان به صورت تولید انبوه نبود و مثل امروز کاربرد خود را نداشت.
CVT ها چگونه کار می کنند ؟
حتما این سوال برای شما پیش آمده که این جعبه دنده های CVT چگونه کار می کنند ؟ در ادامه به توضیح این سوال می پردازیم.
در گیربکس CVT، دو پولی (قرقره) با قطرهای متغیر به موتور و چرخ ها از طریق یک تسمه یا زنجیر انتقالی انعطاف پذیر متصل هستند. هر دو پولی قادر به حرکت مستقل بوده و عرض قرقره ها بسته به میزان قدرت مورد نیاز وسیله نقلیه تغییر می کند (یکی بزرگ تر و دیگری کوچک تر). این تغییر مداوم بر اساس نیاز قدرتی وسیله نقلیه باعث تغییر پیوسته در نسبت دنده می شود.
یکی معایب طراحی اولیه CVT ها نبود حس تویض دنده بود و مدل های اولیه این جعبه دنده با شکایت هایی در مورد احساس لغزش یا اثر کششی مواجه بودند، با توجه به طراحی این فناوری، این انتقال به طوری طراحی شده بود که تا به سمت اوج قدرت RPM موتور حرکت کند و در زیر شتاب سخت در آنجا باقی بماند. در مدل‌های جدید تر، این مشکل برطرف شده و اکنون احساس جعلی تعویض دنده به آن اضافه شده است.
بعضی از برند ها با با تغییرات در مفهوم اصلی نسخه خاص CVT مربوط به برند خود را رفته رفته به بازار معرفی کردند. به عنوان مثال، نیسان با مدل Xtronic که حس یک گیربکس معمولی را تقلید می کند، تویوتا با سیستم Hybrid Synergy Drive (HSD) که بخشی از سیستم هیبریدی در خودروهای این شرکت مانند پریوس است و آئودی با نسخه ای از CVT به نام Multitronic.
5 مزیت گیربکس های CVT به نسبت گیربکس های سنتی
با توجه به اینکه تعداد زیادی از خودروسازان معتبر به ساخت نسخه های CVT خاص خود روی آورده اند، مشخص است که این تکنولوژی مزایای واضحی دارد. در ادامه به بررسی ویژگی های مثبت این فناوری می پردازیم.
1. قدرت حداکثری
CVT همیشه خودروی شما را در دنده مناسب، بدون اینکه شما نیاز به مدیریت آن داشته باشید، نگه می دارد. برخلاف انواع دیگر جعبه دنده ها مانند نمونه های دستی سنتی یا خودکار، CVT طراحی شده تا سرعت موتور را دقیقاً در بهترین باند قدرت خود نگه دارد. این امر عملکرد وسیله نقلیه را افزایش می دهد، به ویژه هنگامی که شما در حال سبقت گرفتن از در جاده هستید.
2. مزایای اقتصادی
گیربکس CVT در مقایسه با سایر گیربکس ها، مزایای بیشتری دارد که یکی از آن ها مصرف سوخت است، ضریب دنده در CVT دور موتور را بهینه کرده و آن را متناسب با بهترین حالت ممکن تنظیم می کند. این امر به کاهش مصرف سوخت کمک می‌کند. صرفه‌جویی در مصرف سوخت یکی از مزایای بزرگ خودرو های CVT است.
3. ساختار ساده
در CVT ها، تعداد قطعه های مکانیکی کمتری نسبت به یک گیربکس دنده ای سیاره ای سنتی وجود دارد. از آنجا که دنده واقعی درگیر نیست، این ساختار شامل پولی های تنظیم شدنی است که از طریق یک تسمه به هم متصل می شوند. این پولی ها (قرقره) بر اساس سرعت خودرو به سمت هم حرکت می کنند یا از هم دور می شوند.
4. وزن سبک
در مقایسه با یک گیربکس اتوماتیک سنتی، گیربکس های CVT از لحاظ وزن سبک تر و از نظر اندازه کوچک تر هستند.
5. رانندگی نرم و روان
درجعبه دنده های دستی، همیشه نگران تغییر دنده ها و فشار دادن پدال کلاچ هستید و همچنین تغییر دنده ها در شرایط عجله می‌تواند بسیار دشوار باشد و ممکن است در شرایطی حتی ماشین خاموش شود. این موضوع در گیربکس‌های CVT صدق نمی کند، و خودروی شما می تواند بدون هیچ دردسری و در زمان بسیار کوتاهی از سرعت صفر به حداکثر سرعت مجاز برسد.
4 عیب گیربکس های CVT
1. تجربه رانندگی
برای بسیاری از راننده ها، احساس لغزش کلاچ ها هنگامی که خودرو از نقطه های تعویض دنده عبور می‌کند، آزاردهنده است. در حالی که گیربکس CVT نسبت های دنده نا محدودی را ارائه می‌دهد، واکنش آن به فرمان گاز بسیار کند می باشد.
2. عملکرد پر سر و صد
هنگام شتاب گرفتن، CVT ها، باعث بالا رفتن صدای موتور می شود و این ویژگی تقریباً در تمامی گیربکس‌های CVT وجود دارد. شما و همچنین همه رانندگان به طور کلی هیچ گونه صدای اضافی در خودرو به جز غرش یک موتور قدرتمند را دوست ندارند.
3. اسپورت نبودن رانندگی
سی وی تی ممکن است از نظر کارایی و رانندگی نرم، خوب باشد، اما حس اسپورت و لذت بخشی را به راننده نمی دهد. این فناوری قادر به مدیریت گشتاور های بالا نیست که همین موضوع باعث از دست رفتن حس اسپورت خودرو می شود.
4. نگهداری پر هزینه
هزینه های جاری نگهداری یک گیربکس CVT پایین است اما با این حال، زمانی که خراب می شود، تعمیر آن می‌تواند بسیار گران باشد. قطعه های مکانیکی مانند تسمه انتقالی نسبتاً سریع فرسوده یا کشیده می شوند و قیمت بسیار بالایی دارند. تجهیزات الکترونیکی نیز تمایل به خراب شدن بیشتری دارند، که می‌تواند هزینه اضافی به همراه داشته باشد.
این نوع گیربکس ها برای سرویس و تعمیر به روغن خاص، مایع انتقال دنده و قطعه های ویژه ای نیاز دارند. همچنین شما می توانید برای تعمیر گیربکس اتوماتیک خود به صفحه سایت دنده معکوس مراجعه کرده و آنجا تعمیرگاه های مختلف را به نسبت قابلیت ها، نزدیک بودن و لیست خدمات مقایسه و در نهایت انتخاب کنید.
این پایان مطلب در مورد تاریخچه CVT ها، مزایا و معایب آن ها بود. دلایل زیادی برای انتخاب این نوع گیربکس وجود دارد، به ویژه که این خودرو ها در حال بهبود هستند و هر سال به مراتب با نسخه های جدید تر معرفی می شوند.
جمع آوری و ترجمه توسط تیم تحریریه دنده معکوس از وب سایت های ویکیپدیا و Dubizzle
افزودن دیدگاه جدید